Wet normalisering rechtspositie ambtenaren

Op 1 januari 2020 treedt de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren in werking. Deze wet heeft tot gevolg dat de rechtspositie van ambtenaren zoveel mogelijk hetzelfde wordt als de rechtspositie van werknemers in de marktsector. Dit betekent onder andere dat er niet langer sprake is van een (eenzijdige) aanstelling, maar dat tussen partijen een tweezijdige (arbeids)overeenkomst gesloten gaat worden. De rechtspositie wordt niet langer op de ambtenarenwet gebaseerd maar op een Cao en de rechtsbescherming verloopt niet langer op basis van het bestuursrecht, maar  wordt behandeld volgens het civiele recht.

De invoering van de Wrna zal voor de dagelijkse praktijk niet direct tot een daadwerkelijke verandering leiden. Ook op de arbeidsvoorwaarden zal de invoering van de Wrna geen invloed hebben, die zullen hetzelfde blijven. De veranderingen zijn met name gelegen in de formele aspecten van de arbeidsverhouding.

Eenzijdige aanstelling wordt arbeidsovereenkomst

Op dit moment wordt een ambtenaar aangesteld door het bevoegd gezag, hetgeen formeel wil zeggen dat het bevoegd gezag de ambtenaar aanstelt om bij het openbaar lichaam te komen werken. Aangezien het in de praktijk niet zal voorkomen dat een medewerker tegen zijn zin wordt aangesteld bij een openbaar lichaam, verandert er weinig door die afspraak voortaan vast te leggen in een tweezijdige arbeidsovereenkomst.

Ambtenaarschap

De invoering van de Wnra heeft tot gevolg dat de huidige Ambtenarenwet komt te vervallen. Dit betekent echter niet dat de bijzondere regels die nu voor ambtenaren gelden, daarmee ook komen te vervallen. Met de invoering van de Wnra zal namelijk de nieuwe Ambtenarenwet 2017 inwerking treden. Daarin is bepaald welke werknemers na de invoering van de Wnra nog als ambtenaar worden gezien. Op ambtenaren blijven de bijzondere voorwaarden van toepassing, die aan een ambtenaar worden gesteld op onder meer het gebied van integriteit, geheimhouding en het beperken van grondrechten.  Deze bijzondere voorwaarden zijn in de nieuwe Ambtenarenwet 2017 opgenomen.

Een aantal groepen van de huidige ambtenaren zal niet onder de Wnra vallen. Zij blijven hun huidige positie behouden en zullen dus geen arbeidsovereenkomst krijgen. Gedacht dient hierbij te worden aan medewerkers van de politie, defensie, rechters en officieren van justitie en Kamerleden en burgemeesters en wethouders.

Arbeidsvoorwaarden

Wanneer op 1 januari 2020 de Wrna in werking treedt veranderen de arbeidsvoorwaarden van ambtenaren in beginsel niet. Het salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en het aantal vakantiedagen zullen hetzelfde blijven als voor de invoering van de Wnra. Wat wel verandert is dat de arbeidsvoorwaarden niet langer zijn opgenomen in een rechtspositieregeling, die vastgesteld dient te worden door het bevoegd gezag. In plaats daarvan kunnen de overheidswerkgever na de invoering van de Wnra cao’s gaan afsluiten met vakbonden, waarbij zij vrij zijn om te bepalen met welke vakbonden zij een cao gaan sluiten. In deze cao-afspraken kunnen vervolgens andere arbeidsvoorwaarden worden afgesproken, dan de arbeidsvoorwaarden die gelden op basis van de huidige rechtspositie. Dit neemt niet weg dat deze te maken afspraken niet in strijd mogen zijn met de wetsbepalingen die gelden voor arbeidsovereenkomsten in het algemeen. Een grote verandering van de huidige arbeidsvoorwaarden is dan ook niet te verwachten.

Rechtsbescherming

Doordat ambtenaren met de invoering van de Wnra niet langer werkzaam zijn op basis van een aanstelling maar op basis van een arbeidsovereenkomst verandert de rechtsgang in geval van een arbeidsgeschil. Het bestuursrecht is niet langer van toepassing, waardoor de weg van bezwaar en beroep niet meer kan worden gevolgd. In plaats daarvan zal voortaan de kantonrechter oordelen over een arbeidsgeschil. Het civiele procesrecht is vanaf de invoering van de Wnra van toepassing.

Vragen en advies

Vraagt u zich af wat de invoering van de Wrna voor u betekent. Als advocaat ambtenarenrecht help ik u graag. U kunt mij telefonisch bereiken op 073 699 0050 of per email op info@vandermolenadvocatuur.nl.